NGUỒN GỐC CỦA "TẢO TẦN"

Hẳn trong suy nghĩ của nhiều người, tảo tần (hay tần tảo) là tính từ (hoặc động từ), được tạo thành bằng phương thức láy. Nhưng nếu truy về nguồn gốc của từ này, chúng ta sẽ bất ngờ khi biết nó không phải là một động từ hay tính từ, cũng không phải là một từ láy.

"DANH LAM THẮNG CẢNH"

Đây là thành ngữ quen thuộc, được sử dụng phổ biến đến mức trở thành từ, được ghi nhận trong nhiều từ điển tiếng Việt. Chẳng hạn, Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên, 2007) ghi nhận đây là một danh từ và giải nghĩa là “cảnh đẹp nổi tiếng” (tr.233).

Tuy vậy, vẫn có nhiều trường hợp dùng không chuẩn thành ngữ này, ví như cách nói “Kỳ Co, Eo Gió là những danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Bình Định”. Nguyên nhân nằm ở yếu tố thứ hai của thành ngữ này: lam. Nghĩa của yếu tố này hầu như ít người tường tận.

CON CHÓ CỦA LÃO HẠC

NGUỒN GỐC CỦA "TẦM THƯỜNG"

Ngày nay, chúng ta dùng tầm thường với tư cách là một tính từ, với nghĩa “hết sức bình thường, không có gì đặc biệt (hàm ý chê)” (Từ điển tiếng Việt, Hoàng Phê chủ biên, 1997, tr.866), như trong cách nói ham muốn tầm thường, một con người tầm thường…

Nhưng ban đầu, đây lại là tổ hợp đẳng lập của hai danh từ gốc Hán là tầm và thường. Tầm và thường là hai đơn vị trong hệ thống đo lượng thời cổ của người Trung Hoa. Trong đó, 8 xích (thước) = 1 tầm, 2 tầm = 1 thường. Nói chung, tầm và thường chỉ những kích thước nhỏ. Về sau, chúng chuyển nghĩa để chỉ những điều “nhỏ nhặt”, rồi mang nghĩa “tầm thường” như được dùng hiện nay.

THĂM KHU LƯU NIỆM CỐ THỦ TƯỚNG PHẠM VĂN ĐỒNG

Khu lưu niệm cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng tọa lạc tại làng Thi Phổ, thuộc xã Đức Tân, huyện Mộ Đức (tỉnh Quảng Ngãi), sát Quốc lộ 1, cách thành phố Quảng Ngãi 20 km về phía Nam.

Khu lưu niệm được xây dựng từ ngôi nhà của ông bà Phạm Văn Nga - Phạm Thị Thuần, song thân của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Về sau, ngôi nhà này do vợ chồng ông Phạm Văn Phúng (anh cả của cố Thủ tướng) sửa sang, coi giữ. Chính tại ngôi nhà ngày, vị Thủ tướng đầu tiên của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được sinh ra và trải qua những tháng ngày thơ ấu.

VỀ XỨ QUẢNG...

"NUÔI ONG TAY ÁO" (bản gốc)

Đây là thành ngữ quen thuộc trong tiếng Việt, được Từ điển thành ngữ tiếng Việt phổ thông giảng như sau: “nuôi dưỡng che chở cho kẻ xấu mà không biết, để rồi về sau chúng phản thùng, làm hại mình, ví như người dại dột nuôi ong trong ống tay áo thì sẽ có lúc bị ong đốt…” (Nguyễn Như Ý chủ biên, NXB ĐHQG Hà Nội, 2002, tr.554).