VỀ XỨ QUẢNG THƯỞNG THỨC CANH RAU RANH ỐC ĐÁ

(LV) - Đồng bào miền núi phía Tây các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi có câu: “Rau ranh, ốc đá/ Là cá nậu nguồn”. Vì xa biển nên loại thực phẩm phổ biến được xem như cá của người nậu nguồn nơi đây là rau ranh, ốc đá. Có nhiều cách chế biến ốc đá và rau ranh. Trong đó, thơm ngon độc đáo nhất là món canh rau ranh ốc đá.

Rau ranh, ốc đá quà của núi rừng

"TỐT NGHIỆP" LÀ GÌ?

Học sinh lớp 12 trong cả nước vừa hoàn thành kỳ thi THPT, kỳ thi xét công nhận tốt nghiệp THPT và xét tuyển ĐH, CĐ, TC. Đây được xem là kỳ thi quan trọng nhất của 12 năm đèn sách.

“Tốt nghiệp” là từ quen thuộc gần như với tất cả người Việt. Bằng kinh nghiệm và cảm thức ngôn ngữ, hầu như ai cũng biết “tốt nghiệp” là “được công nhận đã đạt tiêu chuẩn kiểm tra kiến thức hoặc trình độ nghiệp vụ sau khi học xong một trường hoặc một bậc học, một cấp học” (Từ điển tiếng Việt, Hoàng Phê chủ biên, 1992, tr.998), như trong thi tốt nghiệp, tốt nghiệp đại học, khóa luận tốt nghiệp,…Tuy nhiên, vì sao từ “tốt nghiệp” mang ý nghĩa như trên thì không phải ai cũng rõ.

"LIỆT VỊ" HAY "VIỆT VỊ"?

Trong môn bóng đá, để chỉ lỗi vị trí của cầu thủ đang thi đấu trên sân, có hai từ khiến nhiều người khó phân biệt được là “liệt vị” và “việt vị”. Hai từ này có âm đọc gần giống nhau nên thường gây nhầm lẫn. Vậy, đâu mới là từ đúng?

Có thể khẳng định, từ đúng trong trường hợp này là “việt vị”. Lỗi vị trí mà ta vừa nói trên, Từ điển tiếng Việt(Hoàng Phê chủ biên, 1992) định nghĩa như sau: “Lỗi của cầu thủ bóng đá khi nhận bóng để tiến công ở sân đối phương mà phía trước không có hai cầu thủ của đối phương” (tr.1094) (tức nhận bóng phía dưới hàng hậu vệ của đối phương, khi trước mặt chỉ còn thủ môn của đối thủ). Và cuốn từ điển này cũng chỉ ghi nhận một từ “việt vị” với định nghĩa trên mà thôi (không có mục từ “liệt vị”).

HÒN YẾN - DANH THẮNG CẤP QUỐC GIA CỦA PHÚ YÊN

Về thăm Phú Yên, du khách đừng quên ghé thăm Hòn Yến, một trong những cảnh đẹp nhất của xứ “hoa vàng, cỏ xanh” vừa được công nhận là Danh thắng cấp quốc gia.

Danh thắng Hòn Yến nằm ở xã An Hòa (huyện Tuy An), cách trung tâm thành phố Tuy Hòa khoảng 17 km về hướng đông bắc. Hòn đảo nhỏ này có tên gọi là Hòn Yến là bởi nơi đây từng có rất nhiều chim yến đến sinh sống, làm tổ.

"CÚP" LÀ GÌ?

Chúng ta đang trải qua những ngày sôi động của mùa World Cup 2018. Hầu như ai cũng hiểu “World Cup” (viết đầy đủ: “FIFA World Cup”), tức Giải vô địch bóng đá thế giới, là “giải đấu bóng đá quốc tế do Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) tổ chức 4 năm 1 lần cho tất cả các đội tuyển bóng đá quốc gia của những nước thành viên FIFA” (theo trang Wiki Pedia). Trong cụm từ này, “cup” có nghĩa là gì?

“Cup” là một từ gốc tiếng Anh được mượn và sử dụng gần như nguyên vẹn trong tiếng Việt (giống nhau về âm đọc, ý nghĩa; chỉ khác tự dạng ở chỗ có thêm một dấu sắc). Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên, 1992) định nghĩa “cúp” là “đồ mĩ nghệ dùng làm giải thưởng trong cuộc thi đấu thể thao, thường để tranh chức vô địch” (tr.236). Như vậy, “cúp” chính là vật làm giải thưởng trong thi đấu thể thao, dùng để trao cho nhà vô địch. Ta có các từ, cụm từ: cúp vô địch, chiếc cúp, cúp vàng, cúp vàng vô địch…

GÀNH ĐÁ LỘ DIÊU VÀ HUYỀN THOẠI NHỮNG CON TÀU KHÔNG SỐ

Gành đá Lộ Diêu (xã Hoài Mỹ, huyện Hoài Nhơn) là một trong những thắng cảnh đẹp nhất của tỉnh Bình Định. Gành đá này còn nổi tiếng bởi nơi đây từng là nơi cập bến của những con tàu không số huyền thoại.

Cách đây gần 57 năm, ngày 23-10-1961, đoàn tàu vận tải biển với nhiệm vụ chi viện lực lượng và vũ khí cho chiến trường miền Nam bằng đường biển được thành lập. 

"TỔ QUỐC" LÀ GÌ?

Với người Việt Nam, hai tiếng “Tổ quốc” từ bao đời đã trở thành tiếng nói thiêng liêng, tha thiết nhất…Theo Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên, 1992), tổ quốc là “đất nước, được bao đời trước xây dựng và để lại, trong quan hệ với những người dân có tình cảm gắn bó với nó” (tr.990). Như vậy, tổ quốc trước hết chính là đất nước, giang sơn tổ tiên, ông bà bao đời trước xây dựng, bảo vệ và để lại.

HUYỀN TÍCH NÚI MÒ O

Tỉnh Bình Định có nhiều ngọn núi nổi tiếng. Trong đó, núi Mò O huyền thoại gắn với nhiều câu chuyện ly kỳ về vương quốc Chăm Pa và vương triều Tây Sơn, là một trong những thắng cảnh độc đáo của xứ Nẫu.

VỀ ĐỊA DANH "HOÀI NHƠN"

Hiện nay, “Hoài Nhơn” là tên gọi của một huyện phía Bắc tỉnh Bình Định: huyện Hoài Nhơn. Đây là một trong những địa danh Hán Việt có lịch sử lâu đời nhất ở Bình Định nói riêng, khu vực Nam Trung bộ nói chung, ra đời năm 1471.

Tháng 3.1471, vua Lê Thánh Tông cho sáp nhập vùng đất mới lấy được vào đạo thừa tuyên Quảng Nam, thành lập phủ Hoài Nhơn gồm ba huyện là Bồng Sơn, Phù Ly và Tuy Viễn, trải dài vào đến tận phía Bắc đèo Cả. Như vậy, lúc mới được thành lập, phủ Hoài Nhơn là một vùng đất rộng lớn, bao gồm cả hai tỉnh Bình Định và Phú Yên ngày nay.

VỀ ĐẦM THỊ NẠI NGHE SÓNG NƯỚC KỂ CHUYỆN BỂ DÂU

(GLO)- Về xứ võ, du khách sẽ được nghe câu ca dao quen thuộc của người dân nơi đây: “Bình Định có hòn Vọng Phu/ Có đầm Thị Nại, có cù lao Xanh”. Đầm Thị Nại là một trong những thắng cảnh nổi tiếng nhất của xứ Nẫu Bình Định.

VỀ MỘT HÌNH VỊ "ĐẶC"

Trong tiếng Việt có nhiều từ cùng chung một hình vị “đặc” như “đặc biệt”, “đặc điểm”, “đặc khu”, “đặc nhiệm”, “đặc quyền”, “đặc san”, “đặc sản”, “đặc sắc”, “đặc thù”, “đặc tính”, “đặc trách”, “đặc trị”, “đặc trưng”, “đặc vụ”… “Đặc” trong những từ này có nghĩa là gì?

“Đặc” trong những từ trên là một hình vị gốc Hán. Theo Thiều Chửu trong Hán Việt tự điển, “đặc” (bộ ngưu) có các nét nghĩa: 1. con trâu đực; 2. tên một loại muông sinh; 3. riêng một; 4. khác hẳn (với những cái còn lại) và 5. chuyên vì một việc gì đó.

NHỚ GÌ NHƯ NHỚ... KBANG

(GLO)- Mùa hè năm 2015, tôi lên Kbang lần đầu tiên. Tôi ở tại đây hai tuần để hỗ trợ một người bạn làm luận văn thạc sĩ về địa danh ở huyện Kbang. Chúng tôi đã lang thang qua khắp các vùng miền của quê hương Kbang xinh đẹp. Kết thúc hai tuần điền dã, tôi chia tay bạn và tạm biệt Kbang để về lại thành phố. Từ đó đến nay tôi chưa có dịp trở lại nơi này.

VỀ QUẢNG NGÃI THĂM CHÙA ÔNG THU XÀ

Chùa Ông Thu Xà là một trong “ngũ đại danh tự” của tỉnh Quảng Ngãi (cùng với chùa Hang Lý Sơn, chùa Thiên Ấn, chùa Hoa Nghiêm và chùa Diêm Điền), được công nhận là Di tích quốc gia năm 1993.

Chùa tọa lạc tại thị tứ Thu Xà, xã Nghĩa Hòa (trước đây thuộc huyện Tư Nghĩa, nay thuộc TP. Quảng Ngãi), cách trung tâm thành phố khoảng 10 km về hướng đông.

CÂU ĐỒNG DAO BỎ LẠI